Хатыҥ  Сыһыы спортсменнара

                               Урукку Хатыҥ Сыһыы холкуос 1930с. тэриллибитэ.

   Урут Хатыҥ Сыһыыга да спортка дьоҕурдаах дьон бааллара. Ол курдук Протодьяконов Семен Иванович нэһилиэк ыһыахтарыгар сүүрэн  иннин биэрбэтэ үһү. Хоро ыһыаҕар Чараҥ сүүрүгүн Бурцев Николайы (Иэхэттэ оҕонньору) тулуппата үһү. Кэлин Семен Иванович Хатыҥ Сыһыы холкуос стахановеһа буолбута. Сут- кураан дьылларга көһүүгэ наар кини сылдьара. Сайын отко, кыһын ферма тас үлэтигэр үлэлиирэ. 50-нус сыллар саҥаларыгар колхоз кыладыапсыга этэ. Туох да үөрэҕэ суох эрээри сүүрүүгэ суруйара, ааҕара, ыйааһын хараҕын билэрэ, үчүгэйдик суоттуура. Кини быраата Протодьяконов Семен Иванович 2, аччыгый Сэмэн, кылыыһыт бастыҥа эбитэ үһү. Улахан түмсүүлэргэ чугастааҕы эргин кылыыһыттары барыларын тулуппата үһү. Ол туһунан Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала  Георгий Васильевич Данилов этэр этэ: Миигин тулуппат этэ, арааһа    4 түү миэтэрэни кылыйар быһылааҕа. Кылыыһыт Босикову кытта кылыйсыбатаҕа, Сергей аҕабыт уолугар кыайтарар быһылааҕа,- диэн бар дьоҥҥо кэпсиирэ. Аччыгый Сэмэн  өссө сайдыаҕын репрессияҕа түбэһэн сыылкаҕа баран ыарытыган  буолан кэлбитэ. Ону бэйэтэ да кэпсиирэ. Кэлин Семен Иванович аатырбыт прораб буолан оччотооҕу Бороҕон дьиэлэрин маастардаан туттартаабыта. Нэһилиэктэргэ ыҥырыллан баран прорабтаан кэлэрэ. Кэлин оройуоҥҥа маастар Сэмэн диэн аатынан биллибитэ. Курдаһан тустуугар бэйэтин кэмигэр Крылов Роман Андреевич биллэрэ. Чараҥ ыһыаҕар күүстээх Наһаарап кэнниттэн 2-с буолбута. Улуус бастакы тырахтарыыстарыттан биирдэстэрэ улуус бочуоттаах гражданина. Кэлин сааһыран баран спорду, ол иһигэр тустууну сэҥээрэн көрөрө. Оҕолоруттан Николай Романович республика биллэр тустууга, ССРС спордун маастара, тыа хаһаайыстыбатын академиятыгар тренеринэн үлэлиир. Биир уола Гаврил Романович тустууну биһириир, араас ыһыахтарга, түмсүүлэргэ бириистээх миэстэлэри ылаттыыр. Курдаһан тустууга кэлин Стручков Гаврил Данилович биллэрэ. Бэйэтин кэмигэр Победа колхоз  ыһыаҕар Николай Андросов кэнниттэн 2-с буолуталыыра. Кэлин сааһыран баран колхозка хас да сыл биригэдьиирдээбитэ. Уолаттар Данил, Александр  хапсаҕайдаһан тусталлара, бириистээх миэстэлэри ылаттыыллара. Кини сиэнэ Егор Охлопков  юниордарга Россия, Европа икки төгүллээх чемпиона. Сэрии кэнниттэн тустууга  Дмитрий Филиппович Крылов (Муоһаан ) ыһыахха бастаан турар. Уһун кэмҥэ суоппардаабыта. Райсовет депутата буола сылдьыбыта. Японияны утары сэриигэ кыттыбыта. Алексеев Иван Иванович ( Солбуйар Уйбаан) мас тардыьыытыгар                                                                                         ыһыахтарга чемпионнуур этэ. Улуус күрэхтэһиитигэр бириистээх миэстэлэргэ тиксэрэ. Коммунистическай үлэ ударнига, тракторист. Кини быраата Заровняев Иван Степанович Саха АССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ. Көҥүл тустууга ыарахан ыйааһыҥҥа улуус хас да төгүллээх чемпиона. Баһылай Манчаары бастакы олимпиадатыгар хапсаҕайга чемпион. Түүлээх нэһилиэгэр сельсовет исполкомун председателинэн, нэһиһилиэк баһылыгынан үлэлээбитэ. Билигин пенсияҕа олорор. Стручков Николай Николаевич бастакы велосипедка улууска биллэр спортсмен. Саха АССР норуоттарын 2-с уонна 3-с спартакиадаларыгар 10 көскө 4-с миэстэлэри ылаттаабыта. Гимнастикаҕа үчүгэйдик оонньуура. Стручков Иван Афанасьевич велосипедка 1-й разрядтаах. 32 сыл суоппарынан үлэлээб итэ.                                                                                         1966с. Саха АССР норуоттарын 5-с спартакиадатыгар 50 км. Велосипедынан күрэхтэһиигэ 2-с миэстэни ылбыта. Хайыһарга 1-кы разрядтаах, 2002с. ветераннар улуустааҕы күрэхтэһиилэригэр 3 км. Сүүрэн 2-с буолбута. 1966с. Дьокуускай – Нам -Хатырык – Хомустаах-Дьокуускай маршрутунан элбэх күннээх велосипедынан сүүрүүгэ хамаанданан бастаабыттара. Стручков Николай Сем енович атах оонньуутугар оройуоннай күрэхтэһиилэрг чемпионнара. Саха АССР нороуоттарын 1-кы, 2-с спартакиадаларыгар бэйэтин группатыгар кылыыга, ыстаҥаҕа чемпион, призер буолуталаабыта. Кини Хатыҥ Сыһыыга, Майаҕаска биригэдьиирдээбитэ. Петров Филипп Степанович  хайыһарга  1-й разрядтаах. 1963с. Республика тыатын хаһаайыстыбатын профсоюһун күрэхтэһиитигэр 10 км. Хайыһарга 3-с миэстэлээх. Эмиэ ити сыл “Урожай”  ДСО уобаластааҕы сэбиэтин хайыһарга күрэхтэһиитигэр 10 км. 3-с миэстэлээх. Петрова Татьяна Герасимовна- сүүрүүлэргэ улуус иһинэн күрэхтэһиилэргэ Победа холкуос  чиэһин элбэхтик көмүскээн үгүс кыайыылары ылсыбыта. Стручкова Анна Петровна – сүүрүүлэргэ улуус иһинэн күрэхтэһиилэргэ “Победа” колхоз чиэһин элбэхтик көмүскээн кыайыылары ситиспитэ. Кэлин “Сардаҥа” совхозка ыччат сүөһүнү көрүүгэ ситиһиилэрин иһин ССРС Верховнай Советын Президиума Үлэ Кыһыл Знамята орденынан наҕараадалаабыта.

      Протопопов, А. Хатыҥ Сыһыы спортсменнара / А.Протопопов // Ленинец хаһыаттан; // Мүрү саһарҕата.-1993.- Атырдьах ыйын 26 к.

Информация о материале
Категория: Быһый, бөҕө дьон дойдулара
Просмотров: 303